OVER ERFGENAMEN

Artikel 4:1 van het Burgerlijk Wetboek luidt als volgt.

1. Erfopvolging heeft plaats bij versterf of krachtens uiterste wilsbeschikking;

2. van de erfopvolging bij versterf kan worden afgeweken bij een uiterste wilsbeschikking die een erfstelling of een onterving inhoudt.

Indien men dus geen testament heeft, stelt de wet vast wie de erfgenamen zijn. Een afstammeling kan alleen worden onterfd door een testament te maken waarin deze afstammeling niet wordt genoemd. Omgekeerd kan men een ieder tot erfgenaam noemen, indien men deze persoon als zodanig benoemt in een testament. De fiscale gevolgen kunnen verschillend zijn.

SAISINE

Uw erfgenamen zijn de personen die, na afwikkeling van uw nalatenschap, onderaan de streep achterblijven met een positief of een negatief saldo; een tegoed of een schuld. Zij treden, met andere woorden, in de rechten en de plichten van de overledene. Dit beginsel wordt in het recht ook wel 'saisine' genoemd en is verankerd in artikel 4:182 van het Burgerlijk Wetboek. Let wel, dit zegt op zich niets over eventuele aansprakelijkheid van de erfgenamen met het privé-vermogen voor schulden van de nalatenschap of de verhaalbaarheid van vorderingen op de erfgenamen. Aansprakelijkheid en verhaalbaarheid kunnen zich beperken tot het vermogen van de overledene. De saisine-regel brengt met zich mee dat de erfgenamen in beginsel slechts gezamenlijk kunnen handelen. Dat kan tot problemen leiden indien één der erven dwarsligt.

ONWAARDIGHEID

Onwaardigheid leidt tot uitsluiting van de erfenis. Volgens artikel 4:3 van het Burgerlijk Wetboek zijn - onder meer - onwaardig om uit een nalatenschap voordeel te genieten:

• degene die de overledene heeft omgebracht, heeft getracht hem om te brengen, voorbereidingen daartoe heeft getroffen of eraan heeft deelgenomen;
• iemand die de erflater door bedreiging heeft gedwongen of belet een testament te maken;
• een persoon die het testament van de overledene heeft verduisterd, vernietigd of vervalst.

Indien iemand rechten te goeder trouw (eerlijk) verkrijgt voordat de onwaardigheid ontstaat, worden deze geëerbiedigd volgens lid 2 van artikel 4:3 van het Burgerlijk Wetboek. Indien degene die onwaardig is of is geworden vergiffenis ontvangt voor de handeling die tot de onwaardigheid leidde, dan is deze persoon niet langer onwaardig en mag hij of zij dus erven, volgens lid 3 van voornoemd artikel.

EN VOORTS

Om te kunnen erven volgens de wet, moet de begunstigde volgens artikel 4:9 van het Burgerlijk Wetboek bestaan op het moment dat de nalatenschap openvalt. Ook de ongeboren vrucht wordt hiertoe - als uitzondering op de regel - gerekend. Het is niet mogelijk om vóórdat een nalatenschap openvalt, al verklaringen omtrent de aanvaarding daarvan af te leggen. Volgens artikel 4:4 van het Burgerlijk Wetboek worden dergelijke verklaring geacht nooit te hebben bestaan (nietigheid). Hetzelfde geldt voor overeenkomsten gesloten om het geheel of een deel van de nalatenschap aan iemand toe te bedelen.

Tot slot is belangrijk om te noemen dat alleen de gezamenlijke erfgenamen bevoegd zijn om beheershandelingen of beschikkingshandelingen te verrichten. Zij kunnen dus niet zonder medewerking van de andere erfgenamen schulden voldoen of overgaan tot verdeling. Kijk ook bij de informatie over executele en vereffening.