DE BENOEMDE VEREFFENAAR

DOOR DE RECHTBANK BENOEMD TOT VEREFFENAAR

Eerder las u al dat beneficiaire aanvaarding op grond van artikel 4:202 lid 1 sub a van het Burgerlijk Wetboek leidt tot de verplichting de wettelijke vereffening te voltooien. Men spreekt dan van een 'lichte' vereffening, omdat niet alle verplichtingen die een door de rechtbank benoemde vereffenaar heeft ook op de erfgenaam-vereffenaar van toepassing zijn. De erfgenamen kunnen zelf de vereffening voltooien of een professionele derde aanwijzen dit - tegen vergoeding op basis van uurtarief - voor hen te doen. Het type vereffenaar waar het op deze pagina om gaat is de door de rechtbank benoemde vereffenaar; het gaat derhalve om een 'zware' vereffening. Er zijn verschillende gronden te bedenken voor benoeming van een vereffenaar, maar in de regel wordt een vereffenaar benoemd als de erfgenamen er onderling niet uitkomen, of bijvoorbeeld op verzoek van een schuldeiser, zij het van de boedel of van een erfgenaam. De vereffening in deze zin is complex en vereist de nodige kennis van het erfrecht enerzijds en het insolventie- en faillissementsrecht anderzijds.

BENOEMING NA BENEFICIAIRE AANVAARDING

De rechtbank kan op grond van artikel 4:203 lid 1 sub a en b van het Burgerlijk Wetboek een vereffenaar benoemen op verzoek van een erfgenaam, een belanghebbende of het openbaar ministerie. Lid 2 verklaart dat de vereffenaar dan in de plaats treedt van de erfgenamen.

BENOEMING ZONDER BENEFICIAIRE AANVAARDING

Op de voet van artikel 4:204 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek kan ook zonder dat er door één der erven beneficiair is aanvaard door de rechtbank een vereffenaar worden benoemd, zulks op verzoek van:

Een belanghebbende of het openbaar ministerie, wanneer:

er geen erfgenamen zijn;
het niet bekend is of er erfgenamen zijn;
de nalatenschap niet door een executeur wordt beheerd en de bekende erfgenamen haar deels of geheel onbeheerd laten;

Een schuldeiser van de nalatenschap, wanneer tot een verdeling wordt overgegaan voordat de opeisbare schulden daarvan zijn voldaan of wanneer het gevaar bestaat dat zijn vordering niet of niet geheel zal worden voldaan doordat:

nalatenschap niet toereikend is;
deze onbehoorlijk wordt beheerd en afgewikkeld;
een schuldeiser zich op de boedel gaat verhalen;

Eén of meerdere schuldeisers van een erfgenaam, wanneer hun belang door een gedraging van de erfgenaam of executeurs ernstig wordt geschaad.

Op grond van artikel 4:205 van het Burgerlijk Wetboek kan ook een schuldeiser van een erfgenaam die de nalatenschap heeft verworpen en daardoor is benadeeld, de rechter verzoeken om een vereffenaar te benoemen tot voldoening van de schulden.

FORMALITEITEN BIJ BENOEMING

Volgens artikel 4:206 lid 1 van het Burgerlijk Wetboek, beslist de rechter pas over de benoeming van een vereffenaar nadat alle partijen zijn gehoord. Een door de rechter benoemde vereffenaar heeft recht op loon dat door de kantonrechter vóór het opmaken van de uitdelingslijst (zie hieronder) wordt vastgesteld. Op grond van artikel 4:206 lid 6 van het Burgerlijk Wetboek doet de griffier de vereffenaar inschrijven in het boedelregister. De benoeming wordt bekendgemaakt in de Staatscourant.

TAKENPAKKET

De taken van de vereffenaar zijn opgenomen in artikel 4:211 van het Burgerlijk Wetboek. Lid 1 bepaalt dat de vereffenaar tot taak heeft de nalatenschap als een goed vereffenaar te beheren en te vereffenen. Op grond van lid 2 vertegenwoordigt hij bij de vervulling van zijn taak de erfgenamen in en buiten rechte. Met bekwame spoed moet hij een voorlopige boedelbeschrijving maken, die ter inzage wordt neergelegd bij een door hem aan te wijzen boedelnotaris of bij de griffie van de rechtbank. De werkzaamheden van een vereffenaar kunnen zich in algemene zin als volgt laten samenvatten.

Inventariseren bezittingen en schulden (separatisten, preferentie en concurrentie);
voorlopige boedelbeschrijving opmaken en ter inzage neerleggen (art. 4:211 lid 3 BW);
openlijk oproepen van schuldeisers (art. 4:214 lid 1 BW);
bekende schuldeisers aanschrijven (art. 4:214 lid 2 BW);
onverwijlde kennisgeving betwisting vordering (art. 4:214 lid 4 BW);
ter inzage leggen lijst betwiste en erkende vorderingen (art. 4:214 lid 5 BW);
te gelde maken goederen ter voldoening van schulden (art. 4:215 lid 1 BW);
terugvorderen van legaten (art. 4:216 BW);
afleggen rekening en verantwoording (art. 4:218 BW);
uitdelingslijst ter kennisneming neerleggen (art. 4:218 BW);
uitkeren conform uitdelingslijst (art. 4:220 lid 1 BW).